Erkenning Nedersaksisch met Pinkstern

Plat praoten.

Lange tied wier ‘edacht dat dat niet echt netjes was. Hals- -of liever ‘ezegd tonge- brekkende toeren wieren uut-ehaald um in ‘t gezelschap van ‘n dokter, ‘n schoolmeister, ‘n notaris, ‘n domneer, ‘n pastoor of ‘n directeur goed veur d’n draod te kommen. Dat dat Hollands niet altied hooghaarlemmerdieks was dat ku’j begriepen. Zo vertelden een cursist ‘sprekken in ‘t openbaar’ oaver een man den wat met-enommen had: hij steekte het in de tes en neemde het mee naar huis.

As Achterhoeker wa’j d’r nooit helemaol zeker van of ow vocabulaire now echt goed ABN was. I’j kwammen niet zo rap van de weurde as een Westerling en vuulden ow al snel ondermaots. De -wat mi’j betreft valse- schaamte miek ok dat ‘t lange tied niet echt vrom was um in ‘n kerkdienst plat te praeken. Eiluk vrömd, want de eerste Statenvertaling van de Biebel kump uut de 17e eeuw, maor ‘t Ni’je testament is al in 1390 door een monnik van Windesheim in de streektaal vertaald. En de Heliand (een evangelieharmonie in ‘t Old-Saksisch) beston al in de negende eeuw. Communicatie-professor en theoloog Anne van der Meiden nuumt de biebel in de riekstaal een riek opgetuugde kerstboom: een taal wiet samen völt met gezag, opgelegd karkelijk denken en angeleerde deftigheid.

At d’r één verhaal in de biebel angef hoe belangriek de moederstaal is -de taal waor a’j met op-egruujd bunt- dan is dat wel ‘t Pinksterverhaal. ‘t Liekt mi’j niet dat ‘t letterluk zo gebeurd is, maor stel ow toch es veur da’j d’r bi’j waarn. Hier wördt wat bizunders verteld. Dat mot wel, want d’r steet een onmundigen trop volk umhen dat zichtbaor van ‘t rit, kats veraltereerd en glad op d’n biester is. En inens heur i’j d’r ene praoten in ‘t Nedersaksisch. (I’j wet wel ‘t dialect dat volgens minister Spies de A-status niet verdienden). Dat dut ow toch wat?

De Geest kump naor alle luu toe, wördt oaver alle windstreken uut’eblaozen en in alle talen vertolkt. I’j hoeft ow d’r niet anders um veur te doen. I’j hoeft d’r niet veur op de tene te gaon staon um d’r bi’j te können, of alles uut de kaste te halen um maor groter en greutser te worden, zo as bi’j de toren van Babel. Daor krieg i’j allenig maor Babylonisch hoonderfrans van.

Mocht ‘t met Dri-jkönningen nog niet gebeurd waen: Pinkstern tuugt de kerstboom subiet weer af en gef de piek ongeliek. Zie zeg (in de joodse mystiek is de Geest een vrouwe): i’j mot niet te völle naor boaven kieken. Boaven kik wel (um) naor ondern. En daor mo’w et met mekare toch doen.                          

Netty Hengeveld

Veur meer gedichten in 't Nedersaksisch of info oaver Lieve tied: www.lievetied.nl